Foto:collectie dr. S.Krasner
Wageningen 1 juni 1902 – Bloemendaal 6 juni 1944
Jacobus Westland was de tweede zoon van Gerrit Johan Cornelis Willem Westland en Catharina Maria Hovestad.
Vader Westland stond ingeschreven als koopman en was lid van de Wageningse gemeenteraad. De familie was eigenaar van een brandstoffenhandel.
Jacobus was samen met zijn broer Willem eigenaar van het Oranje hotel en de bioscoop Luxor aan de Hoogstraat, de Luxor bioscoop in Renswoude/Veenendaal en de Citybioscoop in Wageningen.
De broers lieten in 1934 een wielerbaan aanleggen ten noordoosten van de nieuwe begraafplaats, tussen de Buissteeg en de Hollandseweg.
De officiële opening was op zondag 29 april 1934, ’s middags om twee uur en werd verricht door de burgemeester van Wageningen J.M.A. Wijnaendts van Resandt.
Ter gelegenheid van de opening van de Wageningse Wielerbaan werd er een feestavond georganiseerd in dancing ‘Negro’ van het Oranjehotel met ‘Zaltan Pantalony Orkest’ en de ‘London Jazz Girls’ o.l.v. Ray Krasner.
Elke maandag bezochten de broers Westland de filmbeurs in Amsterdam. Daar kwamen belangrijke figuren van de filmmaatschappijen Warner Bros, Fox en Universal, waardoor goede internationale contacten ontstonden. Er waren zakelijke en vriendschappelijke contacten met Joseph Kroonenberg de oprichter van het Tip-Top theater in Amsterdam, dat op 4 juni 1942 door de Duitse bezetter werd gesloten.
In Amsterdam ontmoette Jacobus de joodse artieste Rachel (Ray) Krasner geboren te Londen op 17 maart 1903, dochter van Hyman Krasner en Sophie Koopermann.
Ze trouwden op 11 oktober 1934 in Londen, het echtpaar vestigde zich aan het Bowlespark 2 in Wageningen.
Tijdens de Duitse bezetting werd duidelijk dat het voor de Joodse bevolkingsgroep bijzonder onveilig werd.
Veel joden uit de Amsterdamse filmwereld werden naar Wageningen gehaald. Ze werden ondergebracht in het Oranjehotel en op andere plaatsen in de stad. Vervolgens werden zij op verschillende onderduikadressen in de omgeving ondergebracht. Vele verzetsmensen waren hierbij betrokken o.a. Carel Verschuur
Op 9 maart 1943 werd er een (mislukte) aanslag gepleegd op de NSB commissaris van politie in Wageningen W.M. Versteeg. De broers Westland, Carel Verschuur en de politiebrigadier Den Doelder werden, verdacht van medeplichtigheid en werden gezocht door de SD, zij wisten tijdig onder te duiken.
Op 13 maart 1943 werden vader en twee jongere broers Westland gearresteerd, zij werden na enkele dagen weer vrij gelaten. In Terneuzen werd een onderzoek ingesteld, zonder resultaat, naar de verblijfplaats van brigadier Den Doelder.
In Ede arresteerde de SD’er Van den Brink op 17 maart 1943, wegens vermoedelijke betrokkenheid, neef Hendrik Westland (1908), zoon van een brandstoffenhandelaar hij werd op 19 maart overgebracht naar kamp Vught.
Op 18 maart 1943 werd het Oranje hotel gevorderd door de Duitse Wehrmacht evenals het naastgelegen Luxor
Willem, Jacobus en Rachel Krasner waren vertrokken naar het noorden van het land en vonden een onderduikplaats bij Hendrik Veldhuis in Slochteren. De derde broer Westland, Cornelis Marinus (Cees) dook onder in Veenendaal.
Bij Hendrik Veldhuis, beheerder radiocentrale en lid van het verzet werd in de vroege ochtend ( 4.00 uur) van 23 mei 1944 een inval gedaan. Veldhuis en drie onderduikers, Willem en Jacobus Westland en Klaas Woltjer werden gearresteerd en overgebracht naar het Scholtenhuis in Groningen. Tijdens een proces van het Polizeistandgericht in
’s Hertogenbosch werden Willem en Jacobus Westland en Carel Verschuur ter dood veroordeeld. De doodvonnissen werden op 7 juni 1944 gepubliceerd in de courant Het Vaderland.
Tijdens de arrestatie van Jacobus en Willem verbleef Rachel Krasner op haar onderduikadres bij de familie Schrik, op korte afstand van het huis van Hendrik Veldhuis. Zij werd dezelfde ochtend, door mevrouw Schrik overgebracht naar een ander onderduikadres in de stad Groningen.
In de Kennemer duinen van Bloemendaal zijn Jacobus en Willem Westland en Carel Verschuur samen met andere verzetsmensen op 6 juni 1944 gefusilleerd.
Jacobus Westland werd, in stilte, op 14 september 1945 herbegraven op de Nieuwe Israëlitische begraafplaats te Wageningen.
Zijn naam staat vermeld op de Naamwand van het Monument voor de Gevallenen aan de Costerweg.
De stichting Joods Erfgoed Wageningen en omstreken heeft op 29 juni 2011 een HerinneringsSteen onthuld ter nagedachtenis aan Jacobus en Rachel Westland.
Bronnen
Gemeentearchief Wageningen
Register van overlijden 1944 no. 136
NMKVught J Eeftink
H. Schrik
“Hoe Groningen streed”
Provinciaal Gedenkboek van het verzet 1940-1945