De Burgerwacht werd opgericht in 1918, het was een burgerorganisatie gericht tegen staatsondermijnende activiteiten. De leden van de burgerwacht werden beëdigd als ‘onbezoldigd dienaar van de politie’
Ze werden bewapend met geweren afkomstig van gedemobiliseerde soldaten uit de Eerst Wereldoorlog. De kosten van de bewapening kwam voor rekening van de overheid.
De tijden veranderden na 1918 en het gevaar voor ongeregeldheden ebde weg, de burgerwacht werd min of meer een gezelligheidsvereniging, men deed op basis van vrijwilligheid mee aan schietwedstrijden, wandelmarsen en bijeenkomsten in het land.
In mei 1935 kreeg de Wageningse burgerwacht een eigen ruimte in de openbare School I aan de Parkstraat. Hier werden vlak voor de evacuatie in mei 1940 ook de fietsen van de burgerwacht ondergebracht.
Eind 1939 werd in opdracht van burgemeester IJzerman een Ordedienst opgericht, bestaande uit politie, hulppolitie en burgerwacht.
De taak van de Ordedienst bestond uit bewaking in en om de gemeente, hulp bij handhaving van orde en rust bij een eventuele afvoer van de bevolking. Maar ook het bewaken van de gemeentegrenzen en het tegenhouden van eventuele vluchtelingen! behoorde tot de taak van de ordedienst.
In april 1940 kreeg de Ordedienst uitbreiding. De commandant van de Burgerwacht, J.W. Holsbergen kon burgemeester IJzerman berichten dat een aantal studenten zich beschikbaar had gesteld als hulppolitie voor het verrichten van hulpdiensten bij de evacuatie van Wageningen.
Op 10 mei 1940 verleende de Burgerwacht hulp bij het inschepen van de bevolking en werd wat later over de schepen verdeeld.
Op donderdagmorgen 16 mei 1940 vertrok de inspecteur van politie Boerema en de sectie commandant burgerwacht de agent van politie Beukering met 150 burgerwachten vanuit de evacuatieplaatsen langs de Lek naar Wageningen.
De ordedienst bestond op de 16e mei en de volgende dagen uit 22 rijksveldwachters en 150 burgerwachten. Zij probeerden orde te scheppen in het deels verwoeste Wageningen en plunderingen te voorkomen.
School I was vanaf de Grebbeberg in brand geschoten, de fietsen van de burgerwacht waren onbruikbaar geworden.
De Burgerwacht werd opgeheven op 19 juli 1940.
Bronnen
10 mei Wageningen in oorlogsbrand, Ad Rietveld
Gemeentearchief Wageningen